M3A1

Półgąsienicowe pojazdy M3 i M3A1 Half-Track to podstawowe transportery opancerzone amerykańskiej piechoty zmotoryzowanej w II wojnie światowej. Łącznie powstało ponad 17 tys. sztuk, co stanowi prawie 1/3 całkowitej produkcji wszystkich „Half-Tracków”. Etat amerykańskiej dywizji pancernej z 1942 roku przewidywał aż 441 transporterów M3, co czyniło go najliczniejszym pojazdem opancerzonym w jednostce tego typu.
W latach 30-tych amerykańskie dowództwo potrzebowało nowoczesnych pojazdów dla jednostek rozpoznawczych kawalerii oraz artylerii w tworzonych jednostkach pancernych i zmotoryzowanych. Uwagę zwrócono na rozwiązanie zaproponowane przez francuskiego konstruktora Adolphe Kegresse, czyli pojazd półgąsienicowy. Po testach samochodów zakupionych we Francji, amerykańskie firmy bardzo szybko zaproponowały własne rozwiązania, bazujące na rozwiązaniach Kegresse. Najpierw powstały prototypy transportera M2 ( opartego na konstrukcji samochodu rozpoznawczego White M3 Scout Car z układem półgąsienicowym) przeznaczonego dla oddziałów kawalerii i artylerii, ale wkrótce pojawiła się przedłużona wersja M3 zaprojektowana dla dwuosobowej załogi oraz typowej 11-sto osobowej drużyny piechoty zmotoryzowanej w dywizjach pancernych. Produkcję rozpoczęto w maju 1941 roku i przez kolejne 3 lata powstało 17092 Half-Tracków wersji M3 i M3A1 (pojazdy nowe i powstałe z przebudowy). Pierwotne uzbrojenie to pojedynczy 7,62 mm ckm Browning M1919A4, następnie w M3A1 dodano 12,7 mm wkm Browning M2 w specjalnym obrotowym stanowisku nad miejscem pomocnika kierowcy. Napęd przenoszony był również na przednią oś, co sprawiało, że lepiej spisywał się w terenie od swojego niemieckiego odpowiednika, transportera Sd.Kfz. 251. Tak jak on, również Half-Track stał się bazą dla licznej rodziny pojazdów wsparcia i dział samobieżnych. Do najbardziej znanych należą: T48 (z armatą przeciwpancerną 57 mm – znany też w ZSRR jako SU-57) i M17 (poczwórnie sprzężony przeciwlotniczy wkm 12,7 mm). Oba typy wykorzystywane przez Wojsko Polskie na wschodzie. Bojowa służba amerykańskich „półgąsienicówek” nie zakończyła się w 1945 roku. Były powszechnie wykorzystywane w wielu armiach świata i licznych konfliktach zbrojnych po drugiej wojnie światowej, m.in. przez Francję w wojnie w Indochinach czy Izrael podczas walk na Bliskim Wschodzie w latach 1948-67.

 

Dane techniczne:
Załoga: 13 osób (kierowca i jego pomocnik + 11 osobowa drużyna piechoty)
Długość / szerokość / wysokość: 6,34 / 2,22 / 2,26 m
Masa: 9,1 t
Opancerzenie: 6,35 – 12,7 mm
Uzbrojenie: 1 wkm 12,7 mm Browning M2 (700 nabojów) i 1 ckm 7,62 mm Browning M1919A4 (7750 nabojów)
Napęd: 6-cylindrowy rzędowy silnik benzynowy, 4-suwowy, White 160AX o pojemności 6,33 l i mocy 147 KM
Prędkość maksymalna na drodze: 72 km/h
Zasięg maksymalny na drodze: 320 km